VLASTIMIR:: Vlastimirova je zasluga ne samo što je podigao prvu srpsku državu, što je proširio njene granice i organizovao je, nego što je tu državu i očuvao
850.- 862.
Među srpskim plemenima, koja su se u prvoj polovini VII veka naselila na Balkanskom Poluostrvu, najbolje je bilo razvijeno, i fizički i moralno i intelektualno ono pleme koje je naselilo krajeve oko gornjega toka Tare, Pive, Lima i Drine. To je pleme nosilo specifično srpski naziv, koji je tokom vremena onda prešao na sva srpska plemena. U tom srpskom plemenu bilo je najviše snage i života, u tom se plemenu prvo rodila misao o slobodi i o nezavisnom državnom životu.
Srpska su plemena, još od svoga dolaska na Balkansko Poluostrvo, imala neku vrstu svoje plemenske autonomije, u njima su, pod vizantiskom vrhovnom vlašću, upravljali njihovi plemenski glavari. Narod je sam birao svoje plemenske glavare, ali se ta vlast kod pojedinih plemena često dugo vremena zadržavala i u jednoj porodici, i prelazila sa oca na sina.
Tako je glavnim srpskim plemenom, još od njegovog dolaska u novu otadžbinu, vladala jedna porodica, uživajući autonomiju prava pod vizantiskom vrhovnom vlašću. Pred sredinu IX veka bio je njegov starešina vešti i energični Vlastimir, sin Prosigojev. On je postao tvorac i osnivač prve srpske države.
Vizantija je u to doba bila u veoma teškom položaju. Borba oko ikona i ratova sa Bugarskom i Saracenima oslabili su rastrojili državu sasvim, i iznutra i spolja. Međutim, narodi u samoj državi, čak i oni, koji su, kao Srbi, imali neka autonomna prava, teško su podnosili pritisak državne vlasti, nasilje i samovolju državnih činovnika. Stoga je Vlastimir lako našao odziva u celom svome plemenu, kad ga je pozvao na oružije, da protera vizantiske činovnike, da se oslobodi vizantiske vlasti i da osnuje svoju nezavisnu državu. Tako je sredinom IX veka u gornjem toku Lima, Tare , Pive i Drine, ustankom protiv Vizantije, osnovana prva srpska država.
Vlastimir je odmah posle uspelog ustanka, radio na tome da svoju vlast utvrdi i proširi. On je udao svoju kćer za sina travunskog župana, i tako diplomatskim putem dobio i Travuniju pod svoju vlast.
Moglo se očekivati da će osnivanje srpske države, postale ustankom protiv Vizantije, izazvati reakciju pre svega sa njene strane. Ali, Vizantija je u taj mah bila suviše slaba da preuzme ma što protiv nove srpske države. Međutim, reakcija protiv nje došla je i sa druge strane.
Bugari su, odkad su, krajem VII veka, došli na Balkansko Poluostrvo i osnovali tu svoju državu, stalno širili svoju vlast i težili da postanu prva sila i da budu od presudnog državnog i političkog uticaja na Balkanu. Tu njihovu nameru moglo je omesti osnivanje slobodne srpske države.
Stoga su Bugari odmah napali na Vlastimira. Borba je bila duga i krvava. Tri godine napadali su Bugari na mladu srpsku državu, ali su srpski gorštaci onda prvi put branili svoju novu tekovinu, i branili su je hrabro i izdržljivo. Svi bugarski pokušaji bili su uspešno odbijeni, a srpska država i srpska sloboda bile su spasene.
Vlastimirova je zasluga ne samo što je podigao prvu srpsku državu, što je proširio njene granice i organizovao je, nego što je tu državu i očuvao, i to u teškoj borbi protiv jednog snažnog neprijatelja.
